Tüm dünyada etkili olan koronavirüse karşı çareler aranmaya başladı. En başta ise teşhisinin kolaylaşması için çalışmalar devam ediyor. İTÜ ARI Teknokent´in biyoteknoloji firmalarından Bioeksen, koronavirüs tanısını 90 dakika gibi kısa bir sürede koyabilen patojen kiti geliştirdi.
Bioeksen firması ile Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) Viroloji Laboratuvarı´nın ortak Ar-Ge çalışması sonucu ortaya çıkan ve seri üretimine başlanan kitin, tüm dünyayı kasıp kavuran koronavirüsle mücadelede sağlık personelinin elini güçlendirmesi bekleniyor.
Bioeksen Kurucusu Canan Zöhre Ketre Kolukırık, AA muhabirine, iki hafta gibi kısa bir sürede geliştirdikleri kitle ilgili açıklamalarda bulundu.
Kolukırık, Marmara Üniversitesi Biyoloji Bölümü´ndeki lisans eğitiminin ardından, İTÜ Çevre Biyoteknolojisi Bölümü´nde yüksek lisans yaptığını ifade ederek, 'İTÜ Çevre Biyoteknolojisi Bölümü´nde devam eden doktora eğitimimde tez aşamasındayım. Akademik çalışmalarım sırasında edindiğim bilgi ve tecrübeyi inovatif ürünlere dönüştürme isteğimle Bioeksen firmasını kurdum.' bilgilerini verdi.
Akademik çalışmaları sırasında, İTÜ ve Boğaziçi Üniversitesi´nden akademisyenlerin oluşturduğu Mikrobiyal Ekoloji Grubu´na (MEG) katıldığını anlatan Kolukırık, 'MEG´de birlikte çalıştığımız akademisyen arkadaşlarımızla, Ar-Ge çalışmalarımız sırasında edindiğimiz bilgi ve tecrübeyi, inovatif ticari ürünlere dönüştürmek istedik. Bu kapsamda, 2014 yılında KOSGEB Ar-Ge İnovasyon desteğini alarak şirketimizi kurduk.
2014 yılından bu yana 32 farklı Ar-Ge projesini TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı ve KOSGEB desteğiyle gerçekleştirdik ve bu projeler sonucunda 162 farklı moleküler biyoteknoloji ürünü ortaya çıktı. 2019 yılında ürünlerimizin Türkiye çapında rutin satışına başladık. Ürünlerimiz kısa sürede sahada karşılık buldu ve Sağlık Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı gibi hayati öneme sahip kamu kurumlarının temel nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamaya başladı.' diye konuştu.
'YÜZDE 100 YERLİ İLK ROBOTİK MOLEKÜLER ANALİZ CİHAZINI GELİŞTİRDİK'
Kolukırık, İTÜ ARI Teknokent firması Bioeksen ekibinde moleküler biyolog, gıda mühendisi, çevre mühendisi, biyomühendis, biyokimya uzmanı, veteriner hekim, laboratuvar teknikerleri gibi farklı branşlardan insanlar bulunduğunu ifade ederek, ürettikleri tıbbi cihazları kullanıcı bildirimleri ve uluslararası literatüre dayanarak sürekli geliştirmeye çalıştıklarını söyledi.
Firmalarının insan sağlığı, hayvan sağlığı ve gıda güvenliği alanlarında, moleküler biyoteknoloji araçlarıyla hızlı patojen tanısına yönelik ürünler geliştirdiğini anlatan Kolukırık, şunları kaydetti:
'Patojen tanısında günler süren analizleri saatler mertebesine indiren inovatif çözümlerimiz, bulunduğumuz sektörde hızla ilerlememizi sağladı. Bioeksen sadece bir sarf üreticisi olarak kalmayıp, Türkiye için bir ilki gerçekleştirmiş, yüzde 100 yerli ilk robotik moleküler analiz cihazını geliştirmiş ve üretimine geçmiştir.
En büyük müşterilerimiz arasında, aynı zamanda Ar-Ge partnerimiz de olan Sağlık Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı´na bağlı Ar-Ge ve rutin analiz laboratuvarları bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye´nin çeşitli yerlerinde bulunan hastaneler, gıda ve veteriner kontrol laboratuvarlarına da doğrudan ya da distribütörler aracılığı ile satış yapmaktayız.'
'MUADİLLERİNDEN FARKI, DOĞRU SONUÇLARI 90 DAKİKADA VERMESİ'
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü´ne (HSGM) bağlı il halk sağlığı merkez laboratuvarlarının, 2019 yılından bu yana, Türkiye´de dolaşımda olan 24 farklı viral etkenin moleküler tanı çalışmalarını, Bioeksen´in ürettiğimi sistemler ile yürüttüğünü belirten Kolukırık, şöyle konuştu:
'Bioeksen personeli, Dünya Sağlık Örgütü ile yapılan bir hizmet anlaşması kapsamında, halk sağlığını tehdit eden viral etkenlerin Türkiye´de taranması kapsamında aktif bir rol oynamaya başladı. Koronavirüs salgını ortaya çıktığında, zaten iş birliği içerisinde olan HSGM ve Bioeksen, DSÖ rehberliğinde hızlı bir aksiyon alarak, 2 hafta gibi kısa bir süre içerisinde salgına yol açan koronavirüsün (SARS-CoV-2) tespiti ile ilgili bir kit geliştirdi ve Bioeksen bu kitin üretimine geçti. Geliştirdiğimiz kitin dünyadaki diğer muadillerinden farkı, virüsün kesin tanısında klinik olarak doğru sonuçları yaklaşık 90 dakika gibi kısa bir sürede vermesidir.
Bioeksen´in tespit sistemleri SARS-CoV-2´nin (salgın koronavirüsü) negatif olduğu durumlarda, hastalığa neden olabilecek diğer 24 viral etken tipinin taranmasını sağlayarak, hastalığın nedeninin ortaya konmasında büyük bir avantaj sağlamaktadır. Geliştirilen ürünün WHO acil durum listesine girmesi söz konusudur, ilgili süreç halen devam etmektedir.'
'TÜRKİYE´DE KORONAVİRÜSÜ TEHLİKESİNİN YANI SIRA INFLUENZA A VİRÜSÜ YAYGIN'
Canan Zöhre Ketre Kolukırık, Sağlık Bakanlığı´nın, koronavirüs konusunda çok hızlı ve etkin bir şekilde çalışmalar yaptığını ifade ederek, Bioeksen´in tespit sistemlerinin koronavirüs dışındaki tüm viral etken tiplerini de taradığı için, bu sene Türkiye´de dolaşımda olan etkenler hakkında bilgi sahibi olabildiklerini söyledi.
Kolukırık, 'Sahadan aldığımız verilere göre, bu sene Türkiye´de koronavirüsü tehlikesinin yanı sıra Influenza A virüsü yaygın.' bilgilerini verdi.
AR-GE´Yİ KENDİ BÜTÇESİYLE YAPIYOR
Kolukırık, bugüne kadar KOSGEB, TÜBİTAK ve Kalkınma Bakanlığı´ndan Ar-Ge ile ürün geliştirme destekleri aldıklarını belirterek, son yıllarda kendi bütçeleriyle Ar-Ge yaptıklarını kaydetti.
Kısa vadede moleküler patojen tanısı alanında Türkiye´nin yurt dışı bağımlığını asgari seviyeye indirebilecek kalitede ve miktarda kit ve cihazı geliştirmek ve üretmek istediklerini anlatan Kolukırık, 'Önümüzdeki 10 yıl içerisinde, muadili olmayan ve kritik problemleri çözen ürünler geliştirerek, bulunduğumuz sektörün dünya liderleri arasında yer almak gibi iddialı bir hedefimiz var.' diye konuştu.
İTÜ ARI Teknokent bünyesinde olmanın kendilerine bir prestij kattığını ifade eden Kolukırık, sözlerini şöyle tamamladı:
'İTÜ ARI Teknokent gerek vizyoner yaklaşımı gerekse bünyesindeki firmaları dünya çapında büyütmek için olan çabası ile birçok teknoparka göre farklılığını ortaya koymaktadır. Mevcut ekosistemde farklı sektörlerden firmalarla bir arada bulunmak bize farklı bakış açıları katmaktadır.
Bioeksen ailesi olarak, Ar-Ge partnerlerimizle birlikte, dakikalar mertebesinde kesin patojen tanısı yapabilecek sistemler geliştirerek, patojen tehlikesinin insana ulaşmadan tespiti ve kontrolünü sağlayacak ürünlerle, insanların hayatlarına pozitif bir şekilde dokunmak, en büyük hayalimiz.'
