Çin´de Aralık 2019´da ortaya çıkan Corona Virüs salgını, küresel ekonomi ve dünya ticaretini derinden etkilemeye devam ediyor. Pandemi ile mücadele devam ederken, başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere, dünya genelinde de salgından dolayı hayatını kaybedenlerin sayısı her geçen an artıyor. Günlük yaşamı olumsuz etkilediği gibi, ekonomik olarak ta ağır bir fatura çıkaracak olan pandemiye karşı kurumlarda bazı radikal düzenlemeler yaparak, yaşanan bu olumsuz tabloyu bertaraf edilmeye çalışıyor. Birkaç ayda küresel salgın haline gelen Kovid-19 Dünya´ya maliyeti şimdiden 4 trilyon doları aştığını belirten Türkiye´nin ilk aktif hile denetim firması olan Fraud Audit Corporation-FAC Yönetim Kurulu Başkanı Adli Muhasebe Uzmanı Baki Toraman, Dünya merkez bankalarının krizi önleme çabalarının ise henüz sonuç vermediğini belirterek şunları söyledi :
BU İLK KRİZ DEĞİL
“Öncelikle, yeni tip Korona Virüs (Kovid-19) salgınını, küresel finans krizinin tetikçisi olarak görmemiz ve bunu kabul etmemiz gerekiyor. Hayatımız korona oldu, baktığımız gördüğümüz her yer korona. Hal böyle olunca dünyada ekonomiler virüs kapmış ve yoğun bakımda müşahede altındadır. Ancak, öyle ya da böyle sebep ne olursa olsun. Küresel kriz hep oldu, hep de olacak. 1929´daki Büyük Buhran ve 1940´lardaki İkinci Dünya Savaşı ve daha niceleri. Çok geriye gitmeden, küresel krizin son on iki yılına bakalım. 2008 yılında, Mortgage krizi ve 175 trilyon dolar borç. Günahını tüm dünya bireylerinin ödediği, 2008 küresel krizin, sonuç ve sebep ilişkisinin özeti bireyler arasındaki adaletsiz gelir dağılımıydı. 2016 yılında, OPEC ülkelerinin kendi aralarındaki, petrol fiyat politikasının kavgasının küresel krize sebep olarak, 12 yıl içerisinde borç, 175 trilyon dolardan , 278 trilyon dolara yükseldi. Yeni tip Korona Virüs (Kovid-19) salgınını Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki petrol krizi sürerken ortaya çıkması dünya ekonomisi için talihsizlik oldu. Resmin tamamına baktığımızda gördüğümüz manzaranın adı PANİK. Belirsizlik, panik manzarasına farklı bir boyut katarak, Amerikan Dolarına global ekonomide değer katmaya devam ediyor. Ancak buna rağmen ,dünyanın jandarması olan, Amerika´da, 3.5 milyon olması gereken işsizlik, kısa bir sürede 6.5 milyona yükselmesine engel olamadı. İşte bu yüzden, küçücük bir mikrop ve en büyük küresel krizlerden birine neden olmaya devam ediyor. Sürecin uzaması, ekonomik iyileşmedeki süreci daha da uzatacaktır. Çünkü dünya belirsizlikle karşı karşıya”
Merkez bankalarının önlem paketleri dünyada yaklaşık 7 trilyon doları geçmesine rağmen, küçücük virüsü halen yok edemediğini söyleyen FAC Yönetim Kurulu Başkanı Adli Muhasebe Uzmanı Baki Toraman” Konvansiyonel bir savaşta değiliz, ancak ikinci dünya savaşı zamanındaki gibi ekonomik savaş içindeyiz. Özetle, ülkeler birbirlerini suçlamayı ve politik gerilimleri geride bırakarak birlik sağlanırsa, belirsizliğe karşı zafer elde edebilir” dedi
YENİ DÜNYAYA AYAK UYDURMAK ZORUNDAYIZ
Kapitalizm, yıkılmadığını ancak sarsıntı nöbetleri geçirdiğini ifade eden Toraman, “ Radikal olmasa da, revizyona uğrayarak, uluslararası kapitalizm yerine, ulusal (devlet ) kapitalizmi adını, yeni dünya düzenini gelecekteki tanımı olduğunu ifade edebiliriz. Çünkü, değişim. korona öncesi ve sonrası olarak başladı. Dünya devletleri ve tüm kurum kuruşlar artık, yeni dünya düzeni için kendilerini yeniden revize etmek zorundalar. Kültürel, sosyal ve ekonomik boyutlar üzerine kurulacak olan yeni dünya düzenine uyum sağlamak için, şimdiden kurumlar kendilerini hazırlamalılar. Yumuşak bir geçiş ile kendilerini bu değişime entegre etmeleri gerekiyor. Tüm yaşantımızı etki altına alacak, kalıcı değişiklikler yaşayacağımız bir döneme girmiş olacağız. Uluslararası ekonomik zincir yeniden düzenlemeler ile köklü bir değişime gidecek” şeklinde konuştu
KORONAVİRÜSÜN ÜLKEMİZDE EKONOMİK ETKİLERİ NELERDİR?
Tüm dünyada olduğu gibi virüsün ülkemiz ekonomisini de olumsuz etkileyeceğini ve işsizliğin artmasının kaçınılmaz olacağını belirten FAC Yönetim Kurulu Başkanı Baki Toraman sözlerini şöyle sürdürdü :
“Türkiye´nin risk primi ( CDS oranı) 500 seviyesine gelerek, borçlanma ve borçlanma maliyetimizin artacak.Bu durum başlı başına ekonomimiz için sorun olacak. Ekonomimizi rahatlatacak sevindirici durum ise, petrol fiyatlarındaki düşüş. Düşüsün devam etmesi durumunda, enflasyona 0,5 ile 0, 8 puan düşürücü etkisinin olmasını tahmin ediyorum. Bu bize, 8 milyar dolar olan cari açığımızın artacağı yönündeki yüksek beklentileri yanıltarak, iyimser bir rakamla 10 milyar dolar civarında olacaktır. Cari dengemizi en çok, turizmde yaşanacak olan kayıpların yanı sıra, havacılık sektörü de en belirgin sebeplerden olacak. Dünya´da olduğu gibi ülkemizde de, resesyon reel ekonomide iflas ve beraberinde getireceği işten çıkarmalar yaşanabilir.İşsizliğin artacağı kaçınılmaz gerçeğimiz olacak. Bu gerçeklik, bizi her alanda tüketimde daralmaya yöneltecektir. Sanayi, tarım, gıda ve ilaç sektörlerinde olumlu gelişmeler yaşanacak. Yani, üreten ekonomi kazanacak. Bu süreçte şirketlerin yapması gereken, kurum içinde virüsle mücadele edecek bir ekip kurarak, çalışanlarını sağlığını korumak önceliği olmalıdır. Nakit yönetimini daha güçlü tutmalıdırlar. Şirketlerin bu günlerde en büyük sorunlarından biri tedarik konusu. Bu sorunu yaşamamak için, envanterlerini gözden geçirerek ilave tedbirler almalıdırlar. Krizin tüm yönlerini tespit edecek, acilen risk yönetimini oluşturmalıdırlar”
KORONA VİRÜSÜ, DOLANDIRICILAR İÇİN FIRSAT
Korona Virüsü bir sağlık tehdidi olduğu gibi, aynı zaman da hilekârlar için yeni bir fırsat olduğunu belirten Toraman, siber ve telefon ile dolandırıcılık yöntemlerinin bilindiğini, ancak bu hassas süreçte, insan psikolojisi çok rahat bir şekilde suiistimal edilebileceği uyarısında bulundu. İnterpol´ün yardımıyla bu güne kadar, 30 civarında Covid-19´la ilişkili bu tarz dolandırıcılık olayında, bir çok bankanın hesabı bloke edildiğini söyleyen Toraman “ Kaynağını bilmediğiniz ve şüphe duyduğunuz, size gelen e-posta (mail) veya eklerini kesinlikle açmayınız ve tıklamayınız.
Sipariş verdiğiniz firmanın adres bilgisi ile banka bilgilerini şüpheci davranarak azami dikkati gösteriniz. Daha önce, bilmediğiniz firmalar için, kendileri için yapılan yorumları mutlaka okuyunuz.Sahte web adreslerine dikkat ediniz. Hilekârlar, bilinen kurum ve kuruluşların web adresinin uzantısını değiştirerek amaçlarına çok rahat ulaşabiliyorlar. Örnek verirsek, “sağlık.gov.tr” adresi yerine, “sağlık.com” vb adresleri kullanırlar. Unutmayalım! Hileye virüs bulaşmadı” ikazında bulundu
